روستا نشینان هر چهار سال یک بار به پای صندوق های رای رفته و اعضای شورای روستا خود را انتخاب می کنند . این شورا در حقیقت نشان دهنده ی خواست و اراده ی مردم در جهت اداره روستا است .
قانونگذار اساسی ، جایگاه ویژه ای برای شوراها در نظر گرفته است و در اصول مختلفی ، بر لزوم توجه به تصمیمات شورا و تضمین محافظت از این نهاد تاکید بسیاری کرده است . شوراها اعم از شورای شهر ، روستا و ... در ایران میراث انقلاب مشروطه هستند که در طول زمان اهمیتشان افزایش پیدا کرده است .
ما در این مقاله به بررسی شورای روستا و وظایف آن در سه بخش اهمیت شوراها در قانون اساسی ، وظایف شورای روستا و تعداد اعضای شورای روستا می پردازیم .
اهمیت شوراها در قانون اساسی
شورای روستا ، شورایی متشکل از منتخبین مردم برای پیشبرد اداره امور روستا با مشارکت مردم است که اراده مردم برای اداره ی روستا ی خودشان را نشان می دهد.
بر اساس اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند . شوراهای شهر و روستا به منظور پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی ، اقتصادی ، عمرانی ، بهداشتی ، فرهنگی ، آموزشی و سایر امور رفاهی در شهر ها و روستا ها تشکیل می شوند .
شورا ها بر اساس قانون اساسی ، می توانند در حدود وظایف خود ، طرح هایی را مستقیما یا از طریق دولت به مجلس ارائه کنند و قانون اساسی مجلس را ملزم به بررسی این طرح ها کرده است . همچنین مقامات دولتی را به رعایت تصمیمات شورا که در حدود وظایف آن ها اجبار می کند . اعضاء این شورا ها توسط آراء مستقیم عمومی ، به صورت مخفی با اکثریت نسبی انتخاب می شوند .
وظایف شورای اسلامی روستا
شوراها در شهر و روستا در جهت رسیدگی به حوزه انتخابیه خود وظایفی دارند که در قانون مشخص شده است . بر اساس قانون تشکیلات ، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور ، وظایف و اختیارات شورای اسلامی روستا عبارت است از :
نظارت بر حسن اجرای تصمیم های شورای اسلامی روستا
ارائه پیشنهاد جهت رفع کمبود ها ، نارسایی ها و نیاز هـا به مقامات ذیربط
تشکیل گردهمـایی عمـومی جهـت ارائـه گـزارش کـار و دریافت پیشنهاد ها و پاسخ به سؤالات و جلب مشارکت و خودیاری مردم برای پیشبرد امور روستا حداقل دو بار در سال و با پانزده روز اعلام قبلی
بیان و ارائه توضیح سیاست های دولت و تشویق و ترغیب روسـتائیان جهـت اجـرای سیاست های مذکور
نظارت و پیگیری اجرای طرح هـا و پـروژه هـای عمرانـی اختصـاص یافتـه بـه روستا
همکاری با مسئولان ذیربط بـرای احـداث ، اداره ، نگهـداری و بهـره بـرداری از تأسیسات عمومی ، اقتصادی ، اجتماعی و رفاهی مورد نیاز روستا در حدود امکانات
کمک رسانی و امداد در مواقع بحرانی و اضطراری مانند جنگ و وقـوع حـوادث غیرمترقبه و نیز کمک به مستمندان و خانواده های بی سرپرست با استفاده از خودیاری هـای محلی
تلاش برای رفع اختلافات افراد و محلات و حکمیت میان آنها
پیگیری شکایات اهالی روستا از ادارات حوزه مربوط از طریق مقامات مسئول
همکاری با نیروهای انتظامی جهت برقراری امنیت و نظم عمومی
ایجاد زمینه مناسب و جلب مشارکت عمومی در جهت اجرای فعالیتهای تولیـدی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی
فراهم نمودن زمینه مشارکت و جلـب همکـاری مـردم در جهت ایجاد و توسعه نهاد های مدنی ، کتابخانه و مراکز فرهنگی ، بهبـود و ارتقـای فرهنگـی اقشار مختلف به ویژه جوانان و بانوان و برنامه ریزی در انجام خدمات اجتماعی ، اقتصـادی ، عمرانی ، بهداشتی ، فرهنگی ، آموزشی ، سوادآموزی و سایر امـور بـا موافقـت و همـاهنگی مراجع ذیربط
انتخاب فرد صلاحیت دار به سمت دهیار برای مدت چهارسال براساس آیین نامه مربوط و معرفی به بخشدار جهت صدور حکم .
ایجـاد زمینـه مناسـب بــرای توسـعه اشـتغال و جلـب مشارکت های عمومی در جهت گسترش فعالیت های تولیدی
مشـارکت در تهیـه طرح هـای هـادی روسـتا و بهسـازی بافت های فرسوده و ضوابط و مقررات ساخت و ساز
نظارت بـر حسـن اجـرای مقـررات مربـوط بـه حفاظـت و بهسازی محیط زیست روستا و بهره برداری از منابع طبیعی و جلوگیری از فرسایش خـاک و حفظ عمران ، مزارع ، باغ ها ، مراتع ، جنگل هـا ، محـدوده هـای زیسـت محیطـی ، احیـاء و لایروبی قنوات و نهر های متروکه و ارائه طرح و پیشنهاد در این زمینه ها به شورای بخش
بررسـی برنامـه هـای پیشـنهادی ارگانهـای اجرایـی در زمینه های اجتماعی ، اقتصادی ، عمرانی ، بهداشتی ، فرهنگی ، آموزشی و سایر امور رفاهی از نظر تطبیق با ضرورت های موجود در حوزه انتخابیه شورا و ارائه گزارش نارسایی هـا به شورا ی مافوق و مراجع اجرایی ذی ربط
نظارت بر حفظ و نگهداری تأسیسات عمـومی و عمرانـی و اموال و دارایی های روستا
تعداد اعضای شورای روستا
برای این که وظایف شورا ها به نحو احسن انجام شود ، لازم است اعضای تشکیل دهنده ی آن ها به نسبت جمعیت اضافه شود که این معیار آن در قانون تعیین شده است .تعداد اعضای شورای اسلامی روستا مانند تعداد اعضای شورای اسلامی شهر بر اساس جمعیت تعیین می شود . یعنی روستاهای تا 1500 نفر جمعیـت سـه نفـر و روستاهای بیش از 1500 نفر جمعیت و بخش پنج نفر خواهد بود .
بر اساس قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران ، ملاک تشخیص جمعیت هر شـهر و روسـتا ، آخـرین سرشـماری عمـومی نفوس و مسکن با اعلام رسمی مرکز آمار ایران خواهد بود .
البته لازم به ذکر است که ، چنانچه یک یا چند روسـتا بـه شـهر تبـدیل شـود ، شورای شهر از میان اعضای شوراهای آن روستاها به ترتیب آرا در انتخابات و بـه نسـبت جمعیت روستاها تشکیل می شود .
هر تیره از عشایر کـوچ رو کشـور بـا حـداقل بیست خانوار در حکم روستا (ده) بوده و شورای عشایری با وظـایف و اختیـارات شـورای روستا در آن تیره تشکیل می گردد . شورای عشایری مذکور در زمان تشکیل شورای بخـش محل استقرار خود همانند شورای روستا مشارکت خواهد داشت . همکاری در امور مربـوط بـه دام ، مرتـع و کـوچ جـزو وظـایف شـورای عشـایری خواهد بود .
سوالات متداول
1- شورای روستا چگونه طرح های پیشنهادی را مجلس ارائه می کند ؟
شورای روستا می تواند طرح های خود را هم به طور مستقیم هم توسط دولت به مجلس ارائه کند که این موضوع در متن مقاله بررسی شده است .
2- تعداد اعضای شورای روستا چند نفر است ؟
تعداد اعضای شورای روستا با توجه به جمعیت روستا تعیین می شودکه میزان آن به تفکیک جمعیت در متن مقاله نوشته شده است .
3- ساز و کار شورای عشایر چگونه است ؟
شورای عشایر ساز و کاری مشابه شورای روستا دارد که در متن مقاله بررسی شده است
