وعده‌ها و خبر‌هایی که از بانک مرکزی و مسئولان وزارت اقتصاد منتشر می‌شود، از شمارش معکوس برای رونمایی از رمزریال یا همان رمزارز ملی حکایت دارد. دیروز رئیس کل بانک مرکزی از آغاز به کار رمزریال که با نام رمزارز ملی شناخته می‌شود، از شهریور خبر داد. علی صالح آبادی درباره زمان و نحوه اجرای «رمزریال» گفت: بررسی‌ها و اقدامات لازم برای رمزریال در حال انجام است و مقرر شده که از شهریورماه شروع شود. رمزریال به جای همین اسکناسی که در دست مردم است، خواهد بود. فرد به جای این که اسکناس داشته باشد، رمزریال دارد.
این مفهوم با مفهوم جهانی «رمزارز» متفاوت است. در «رمزریال» ریال‌های اسکناس جای خود را به رمزریال می‌دهند. او افزود: رمزریال با تکمیل زیرساخت‌های لازم از شهریور عملیاتی می‌شود. پیش از اجرای این طرح حتما به‌میزان کافی آموزش‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها انجام می‌شود تا مردم با سازوکار آن آشنا شوند. تصمیم بر این است که استفاده از رمزارز ابتدا به‌صورت آزمایشی از یکی از مناطق شروع شود و بعد به سراسر کشور تسری یابد... اقدامات دولت و بانک مرکزی درباره رمزارز و نظارت بر این حوزه در دولت درحال جمع‌بندی است. این مسئله در اختیار محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور است که دراین‌باره در حال بررسی است تا در سطح دولت تصمیم‌گیری شود.
رمزریال چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
رمزریال یا رمزپول ایرانی، شکل دیگری از اسکناس است که به صورت کاملا دیجیتال در اختیار افراد قرار خواهد گرفت. در رمزریال اصل پول به صورت الکترونیکی منتقل می‌شود و نیاز به تسویه بین بانکی نیست. همچنین به واسطه تراکنش‌های رمزریال، کسبه بلافاصله قادر به دریافت وجه خود هستند و پرداخت برای عموم مردم نیز به صورت آنی انجام خواهد شد. البته کارت‌های نقدی یا اعتباری که بسیاری از ما برای خرید‌های روزانه یا جابه‌جایی‌های مالی از آن‌ها استفاده می‌کنیم هم به نوعی پول دیجیتال هستند، اما صدور این کارت‌ها همیشه از طرف بانک‌ها و بر پایه اعتبار الکترونیکی که بانک مرکزی به آن‌ها می‌داد، انجام می‌شد. اما رمزریال برای نخستین بار این امکان را می‌دهد که به طور مستقیم در نهادی امن تر، یعنی خود بانک مرکزی، حساب افتتاح و در ازای واریزی و سپرده ریالی، ارز دیجیتال دریافت کنیم. راه‌اندازی ارز دیجیتال ایرانی می‌تواند منجر به افزایش اعتبار و ارزش پول داخلی شود که اکنون در مقایسه با سایر ارزش‌های پولی در جایگاه پایین‌تری قرار دارد.
تفاوت رمزریال با ارز‌های دیجیتال جهانی چیست؟
همان طور که رئیس بانک مرکزی گفته است رمزریال با مفهوم جهانی رمزارز متفاوت است؛ بنابراین رمزریال مثل سایر ارز‌های دیجیتال جهانی قابل استخراج نیست و نمی‌توان روی آن سرمایه گذاری کرد. برای خرید ارز‌های دیجیتال جهانی نیاز به واسطه نیست، اما برای تهیه رمزریال نیاز به اشخاص حقیقی و حقوقی دارید و در صورت ورشکسته شدن احتمالی بانک، بلایی سر پولتان نمی‌آید. اما فراموش نکنید که این تازه اول راه رمزریال است و ارز دیجیتال ایرانی هنوز تست و بررسی نشده است.
رمزپول ملی می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند؟
ارز دیجیتال بانک مرکزی یا پول دیجیتال بانک مرکزی برای دور زدن تحریم‌ها ساخته نشده و دقیقا همان ریالی است که در معاملات روزانه استفاده می‌شود منتها در تولید آن از زیرساخت‌های بلاکچینی استفاده شده است و برای مجموعه‌ای از مزایایی که سمت مردم نیست و قابلیت‌های حاکمیتی دارد، ساخته شده است؛ مانند قابلیت رهگیری بهتر، مبارزه با پولشویی به صورت بهتر یا ایجاد سیستم‌هایی که به لحاظ فنی پایداری بیشتری داشته باشند؛ اما باید گفت همان قدر که با ریال می‌توان تحریم‌ها را دور زد، همان قدر هم با ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌توان تحریم‌ها را دور زد. رمزریال در واقع ارز دیجیتال بانک مرکزی است که پول نقد الکترونیکی به شمار می‌رود و نسخه الکترونیکی اسکناس‌های رایج در ایران خواهد بود. ارزش آن هم به ریال کاغذی سنتی موجود بستگی دارد.
همه ابهامات رمز ارز ریال!
پس از تصویب چارچوب رمزریال در دی ۱۴۰۰ که آن موقع از این پول دیجیتال با عنوان «رمزارز» یاد می‌شد، برخی کارشناسان اقتصادی درباره آن ابهاماتی را ذکر می‌کردند که به نظر می‌رسید باید توضیحاتی درباره آن ارائه شود. هرچند هنوز هم که فاصله سه ماه تا انتشار آزمایشی «رمزریال» باقی مانده است هنوز این ابهامات وجود دارد و رئیس بانک مرکزی باز هم وعده داده که در آینده توضیحاتی درباره آن می‌دهد. چند مورد از ابهامات رمزریال را از نظر کاربران فضای مجازی مرور می‌کنیم:
۱- رئیس کل بانک مرکزی درباره انتشار اسکناس ملی دیجیتالی گفته است که برای انتشار آزمایشی آن، ابتدا در یکی از مناطق «رمزریال» را اجرا خواهیم کرد. در صورتی که پول دیجیتالی برای یک منطقه جغرافیایی نیست که بتوان از انتشار آن در سایر مناطق جلوگیری کرد.
۲- هم اکنون ریال فیزیکی در داخل کشور دارد کار خود را انجام می‌دهد و کسی مشکلی ندارد. اگر ریال دارد ارزش خود را از دست می‌دهد آیا با استفاده از رمزریال می‌توان از کاهش ارزش آن جلوگیری کرد؟ نکته‌ای که تردید جدی کارشناسان را به دنبال دارد.
۳- رمزارز‌هایی که بیشتر مورد توجه مردم در سراسر دنیا قرار گرفته، ارز‌هایی هستند که ارتباطی با دولت‌ها ندارند و جنبه بین‌المللی پیدا کرده‌اند و دولت‌ها با آن‌ها کاری ندارند. با وجود این، افراد می‌توانند از این رمزارز‌ها استفاده کنند. اما این رمز ریال مشخص نیست با چه هدفی منتشر می‌شود و مردم چرا باید همان اعتبار کارت‌های خود را به رمزریال تبدیل کنند؟ چه منفعتی برای مردم دارد؟
۴- رمزریال یک دریافت کننده‌ای دارد و باید آن را خرج کند. چه کسی می‌آید کالای خود را در ازای رمز ارزی بدهد که نمی‌توان آن را در جایی خرج کرد؟ همین الان هم پول رایج ما یعنی ریال با چنین چالشی روبه روست.
۵- دلار را می‌توان در بیشتر کشور‌های دنیا استفاده کرد، اما آیا ریال ایران هم همین قدر خواهان در کشور‌های دیگر دارد؟ همین سوال را می‌شود درباره رمزریال هم مطرح کرد.
۶- نکته بعدی این که حتما می‌دانید این پول ناشناس است، اما به معنی غیرقابل رهگیری بودن تراکنش‌ها نیست. به نظر می‌رسد پرداخت‌های خرد تا سقف معینی ناشناس می‌ماند و اگر پرداخت‌ها از سطح معین بالاتر باشد کاربر باید احراز هویت انجام دهد؛ بنابراین هنوز معلوم نیست که اسکناس دیجیتالی شبیه رمزارز است که قابلیت رهگیری ندارد یا شبیه کارت‌های بانکی است که با اپلیکیشن‌های خاصی پول جابه جا می‌شود و هنوز معلوم نیست این ارز دیجیتالی با اعتبار داخل کارت‌های بانکی و استفاده از اپلیکیشن‌های انتقال وجه چه تفاوتی دارد.
