شب یلدا بلندترین شب سال است که به آخرین روز از فصل پاییز و نخستین شب از فصل زمستان گفته میشود، این شب در بین مردم استان ما به شب چله معروف است.
یلدا، شب تولد ایزد مهر یکی از ایزدان مهم ایرانی است که در ستایش او بسیاری کوشیده اند، مهر یشت سرود مهم تولد ایزد مهر می باشد و شب چله ،شب زایش خورشید و آغاز سال نو میترایی است.
درگاه شماری ایرانیان، همواره و در همه سال ها انقلاب زمستانی برابر با شامگاه سی ام آذر ماه و بامداد یکم دی ماه است ، برخی بر این باور غلط هستند که مراسم شب چله برای رفع نحوست که بلندترین شب سال است برگزار می شود.
در شب یلدا خانواده دور هم جمع میشوند و کسانی که شاهنامه را از حفظ هستند برای دیگران میخوانند. خیلی پیش آمده که کسانی که شاهنامه را از بر میخوانند حتی سواد خواندن و نوشتن نداشته باشند.
بختیاریها اعتقاد دارند در شب یلدا، ماست، شیر، پنیر، کنجد، کدو و نان جوی که خورده شود تا پایان سال موجب فزونی و فراوانی نعمت میشود و باعث میشود که تا سال بعد از این نعمتها بخورند.
شب یلدا در قوم بختیاری به عنوان شب چله خوانده میشود، بختیاریها در این شب کدو تنبلهای بزرگی که نماد خورشید را برای آنها دارد، آبپز میکنند و آنرا به صورت ریز ریز شده در آش کشک میخورند.
آیین هایی که در این هنگام برگزار می شود یکی از آن ها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده است، جشنی که لازمه ی آن حضور کهنسالان و بزرگان خانواده به نماد کهنسالی خورشید در پایان پاییز بوده است و همچنین خوراکی های فراوان برای بیداری دراز مدت همچون انار و هندوانه به رنگ سرخ خورشید می باشند.
جالب توجه است که این شب فقط یک دقیقه از شب های دیگر بلند تر است.
حافظ خوانی و گرفتن فال یکی از رسوم شب یلدا است که بزرگتر فامیل با گرفتن فال برای تک تک افراد خانواده روحیه ی آنها را برای بزرگداشت این شب آماده می کردند.
در میان بختیاری ها شب چله آیین و مراسم خاصی دارد که عبارتند از: فرستادن هدیه برای نو عروسان و تازه دامادها، جمع شدن تمام فامیل در منزل بزرگتر فامیل، در قدیم کنار کرسی و امروز در کنار وسایل گرم کننده می نشینند و با خوردن آجیل مخصوص شب چله مثل: گردو ، بادام، سنجد، کشمش و تنقلاتی که مادر بزرگ ها از تابستان جمع کرده و امشب بر روی سفره شب چله قرار می دهند.
میوه ی شب چله هندوانه و میوه های روز مثل: انار، پرتقال و نارگیل می باشند.
قصه گویی و حافظ خوانی توسط بزرگان فامیل را یکی دیگر از آیین های این شب است و بیداری تا سحرگاه و نیایش برای سلامتی حاضران و شروع فصل زمستان که آرزوی همه این است که سال باران زا و برفی باشد چون مزارع و کشتزارها نیاز به آب و برف دارند تا محصول تابستان پر بارتر باشد.
بزرگان بختیاری نیز مانند سایر اقشار سنت های زیبا و دیرینه شب چله را انجام می دهند و این فرصت با هم بودن را مغتنم می شمارند.
ایران و سرزمینهای همفرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» نام میبرند که همزمان با شب انقلاب زمستانی است.
به دلیل دقت گاهشماری ایرانی و انطباق کامل آن با تقویم طبیعی، همواره و در همه سالها، انقلاب زمستانی برابر با شامگاه سیام آذرماه و بامداد یکم دیماه است.
برنامه ثابت و اصلی ما در شب یلدا دیدار بزرگترهای فامیل است که به طور نوبتی همه فامیل در یک جا حضور می یابند و با هم صحبتی و مصرف اجیل شب یلدا و میوه های مخصوص فصل این شب را گرامی می داریم.
شب یلدا را یکی از سنت های قشنگ و تاثیرگذار برای استحکام خانواده و فرهنگ ایرانی دانست.
پسندیده است که خانواده ها این سنت زیبا را ارج نهاده و با خلاقیت و ابتکار عمل به دور از دغدغه ها و مشغله های کاری روزمره با دور هم جمع شدن در زیر یک سقف اوقات خوبی را سپری کنند.
احترام و توجه به سالمندان و بزرگترها و استفاده از تجربه ناب آنان، حافظ خوانی، مثنوی خوانی و خوردن تنقلات و میوه های شب چله از سنت های خوب این شب در استان ماست.
پاسداشت سنت های دینی و ملی موجب تقویت روابط انسانی و ارتباط کلامی افراد می شود.