🌐 پایگاه خبری بوعلی 🌐

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

شهید ایرانی کربلا، شاعر و کاتب امام حسین(ع)/ اسلم دیلمی قزوینی که بود؟

 

 

در منابع مختلف تاریخی در میان اسامی 72 تن از یاران باوفای حضرت‌اباعبدالله(ع) که در صحرای کربلا به‌شهادت رسیدند، نامی از یک فرد ایرانی به چشم می‌خورد. فردی‌که پابه‌پای امام‌حسین(ع) جنگید و در نهایت سر بر بالین امام نهاد و به مقام عظمای شهادت نائل آمد. منابع موجود گویای این مسئله است که این شهید ایرانی، از منطقهٔ دیلم قزوین بوده است که در ماجرای فتح ایران توسط سپاه اسلام، به اسارت گرفته شد. در رابطه با این شهید بزرگ، با محمدحسن سلیمانی، روزنامه‌نگار، پژوهشگر تاریخی و قزوین‌پژوه به گفت‌وگو نشستیم.

 

منابعی که از شهید ایرانی حاضر در کربلا نام برده‌اند

 

سلیمانی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در قزوین می‌گوید: در منابع تاریخی متعدد، زمانی‌که می‌خواهند اسامی شهدای واقعهٔ کربلا را ذکر کنند، ردی از یک نام مشاهده می‌شود که با عناوین و اسامی مختلف به او اشاره شده است. این فرد که از او تحت نام‌های اسلم دیلمی قزوینی، اسلم‌بن‌عمر ترکی، اسلم‌بن‌عمر ترکی قزوینی، اسلم‌بن‌عمر دیلمی قزوینی و اسامی مشابه یاد می‌شود، تنها ایرانی شهید واقعهٔ کربلا است. در منابع متعددی این اسم یا اسامی مشابه یا نام‌هایی که دلالت بر ایرانی بودن این فرد دارد، ذکر شده است. از جملهٔ این منابع می‌توان به المناقب، لسان‌العرب، اعیان‌الشیعه، ذخیره‌الدارین ‌فیما یتعلق‌ بمصائب‌الحسین(ع)، ابصار العین فی انصار الحسین(ع)، وسیله‌الدارین فی انصار الحسین(َع)، الحدایق‌الوردیه، ناسخ التواریخ، تنقیح‌المقال، بحارالانوار، نفس‌المهموم و منتهی‌الامال اشاره کرد.

 

 

 

 

 

چگونه داستان زندگی اسلم به حادثهٔ کربلا گره خورد

 

سلیمانی در رابطه با این‌که چگونه پای اسلم به حادثهٔ کربلا باز شد، اظهار می‌کند: این‌که چگونه پای اسلم‌بن‌دیلمی قزوینی به کربلا باز شده و چگونه در واقعهٔ خون‌بار کربلا حضور داشته است، سؤالی است که احتمالاً در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد. پس از فتح ایران به‌وسیلهٔ سپاه اسلام در سال‌های 25 الی 30 هجری‌قمری، بسیاری از مردان ایرانی که در جنگ با اعراب حضور داشتند به اسارت گرفته شده و به مقر یا پادگانی که بعدها تبدیل به کوفه شد، انتقال داده شدند. در واقع در آن‌زمان شهر کوفه پادگانی بوده که با هدف نزدیکی به خط مرزی ایران تشکیل شده بود و به مرور زمان اطراف آن خانه‌هایی ایجاد شد و این مکان تبدیل به شهری شد که امروز ما از آن تحت ‌عنوان کوفه یاد می‌کنیم.

 

این پژوهشگر تاریخی می‌گوید: سپاه اسلام پس از جنگ، اسرای ایرانی را به پادگان کوفه منتقل کردند و بعدها در آن‌جا این اسرا به‌عنوان برده و غلام فروخته شدند. البته در منابع تاریخی چیزی در دسترس نیست تا مشخص کند که اسلم دیلمی قزوینی در کوفه یا مدینه خریداری شده باشد، اما قاعدتاً اسلم از جمله اسرایی بوده که پس از اسارت به سرزمین‌های عراق امروزی یا عربستان منتقل شده و بعدها به‌عنوان برده فروخته شده است. آیت‌الله عبدالله مامقانی از دانشمندان بزرگ علم رجال در شیعه، در مورد اسلم دیلمی قزوینی می‌گوید که امام‌حسین(ع) پس از شهادت امام‌حسن(ع)، این غلام را خریداری کرده و به فرزند خود، علی‌بن‌الحسین(ع)، بخشید. برخی منابع نیز ذکر می‌کنند که اسلم توسط امام‌حسین(ع) خریداری و آزاد شد و این غلام علی‌رغم این‌که آزاد شده بود، به امام‌حسین(ع) وفادار ماند و بعدها در واقعهٔ کربلا در رکاب حضرت جنگید و به شهادت رسید.

 

سلیمانی ادامه می‌دهد: منابع مختلف راجع به این‌که این غلام توسط چه کسی آزاد شده سخنان متعددی گفته‌اند. برای مثال شهرآشوب که از مورخان بزرگ اسلام است، در بیان جزئیات واقعهٔ کربلا می‌گوید که غلام ترکی به میدان جنگ در کربلا رفت، (البته مشخص نیست این غلام همان اسلم است یا خیر)، اما به‌نظر می‌رسد غلامی که در واقعهٔ کربلا به صحنهٔ کارزار رفت و شهید شد همین اسلم دیلمی قزوینی است. برخی نیز می‌گویند این غلام متعلق به حربن‌یزید ریاحی بوده است. در یادداشت‌های علامه مجلسی نیز موجود است که این غلام ترک پس از افتادن به زمین تنها کسی بود که امام‌حسین(ع) پس از قصهٔ جان‌سوز حضرت‌علی‌اکبر(ع) به بالینش شتافت و سرش را به بالین گرفت و این غلام با لبخند چشم‌هایش را بست و شهید شد.

 

 

 

 

 

شهید قزوینی حاضر در کربلا، کاتب و شاعر بود

 

این پژوهشگر تاریخی می‌گوید: عبدالحسین ‌شهیدی قزوینی، قرآن‌پژوه و پژوهشگر دایره‌المعارف تشیع، از پژوهشگران برجسته‌ای است که در جلد دوم کتاب دایره‌المعارف شیعه که در سال 83 منتشر شد، در ذکر اسامی واقعهٔ کربلا صریحاً از اسلم دیلمی قزوینی به‌عنوان شهید روز عاشورا ذکر می‌کند. این فرد که ما بر اساس منابع متعدد وی را ایرانی و مشخصاً متعلق به منطقهٔ دیلم قزوین می‌دانیم، جزو کاتبان امام‌حسین(ع) بوده است. به این معنا اسلم‌بن‌دیلم قزوینی مواردی را که امام‌حسین(ع) مدنظر داشته تا در نامه‌های خود بنویسد و نکاتی را که قصد داشته ثبت و ضبط کند، برای ایشان می‌نوشته است. اسلم به 3 زبان فارسی، عربی و ترکی مسلط بوده است. ضمن این‌که گفته می‌شود این فرد شاعر بوده و وقتی به میدان رفت رجزی را خواند که برخی منابع از جمله سماوی این رجز را به اسلم نسبت داده‌اند. آن رجز به این‌صورت است: امیری حسین و نعم‌الامیر، سرور فؤاد البشیر النذیر. معنای این بیت چنین است: فرماندهٔ من حسین است و چه خوب فرماندهی است، همانا او مایهٔ شادمانی قلب رسول‌خدا(ص) است. این رجز یا شعر که در عصر حاضر و مخصوصاً مصراع نخست آن در این ایام فراوان استفاده می‌شود، به اسلم نسبت داده شده است و جزو زیباترین و تصویری‌ترین رجزها در کربلا است. وی ادامه می‌دهد: در یکی از منابع تاریخی از این ایرانی شهید، تحت عنوان غلامی ترک به‌نام ژون(جون) اسم برده‌اند که ژون یک نام ایرانی است، ولی به هر حال در آن مقطع در سرزمین ایران همه فارس‌زبان بوده‌اند. این شهید جزو 72 شهید واقعهٔ کربلا است که در روز عاشورا به شهادت رسید.

 

 

 

اسلم قزوینی فردی میانسال بوده است

 

سلیمانی می‌گوید: در رابطه با سن شهید قزوینی حاضر در واقعهٔ کربلا در منابع مختلف چیزی ذکر نشده است، ولی با توجه به این‌که زمان فتح ایران بین سال‌های 25 تا 30 هجری‌قمری و زمان واقعهٔ کربلا سال 61 هجری‌قمری بوده داده است و فاصلهٔ حدود 35 ساله بین این دو واقعهٔ تاریخی، اگر در نظر بگیریم که این فرد در زمان فتح ایران 20-25 ساله بوده است، می‌توان به‌طور تقریبی گفت که این شهید در زمان واقعهٔ کربلا میانسال بوده است و در سنین نزدیک به ۶۰ سالگی به مقام شهادت نائل آمده است.



نوشته شده توسط Correspondent: Ali Bagheri Kakash
ساخت وبلاگ در بلاگ بیان، رسانه متخصصان و اهل قلم

🌐 پایگاه خبری بوعلی 🌐

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

ابزار وبمستر

ابزار وبمستر

🌐 پایگاه خبری بوعلی 🌐

نٓۚ وَٱلۡقَلَمِ وَمَا یَسۡطُرُونَ
متولد 1996 در MIS ، خبرنگار و روزنامه نگار
شناسه الکترونیکی ثبت ملی محتوای دیجیتال( کد شامد): 1-1-765329-64-0-1
در جنگ سخت، جسمها به خاک و خون کشیده میشوند و روح ها پرواز میکنند و میروند به بهشت؛ اما در جنگ نرم، اگر خدای نکرده دشمن غلبه بکند، جسمها پروار میشوند و سالم میمانند، و روح‌ ها میروند به قعر جهنم؛ فرقش این است؛ لذا این خیلی خطرناک‌تر است.
نوشتن، یک عمل هنرى است ؛زیادتر نگویید از آنچه که هست، از آنچه که باید و شاید. منصف باشیم؛ عادل باشیم. این‏ها آن وظایف ماست

🌻🌹🌹🌻🌹🌹🌻🌹🌹🌻🌹🌹🌻

💮بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ💮

اَللَّـهُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْ‌ضِ ۗ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ کُرْ‌سِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ ۖ وَلَا یَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ﴿٢٥٥﴾
لَا إِکْرَ‌اهَ فِی الدِّینِ ۖ قَد تَّبَیَّنَ الرُّ‌شْدُ مِنَ الْغَیِّ ۚ فَمَن یَکْفُرْ‌ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللَّـهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْ‌وَةِ الْوُثْقَىٰ لَا انفِصَامَ لَهَا ۗ وَاللَّـهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿٢٥٦﴾
اللَّـهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِ‌جُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ‌ ۖ وَالَّذِینَ کَفَرُ‌وا أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِ‌جُونَهُم مِّنَ النُّورِ‌ إِلَى الظُّلُمَاتِ ۗ أُولَـٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ‌ ۖ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿٢٥٧﴾

🌹🌻🌻🌹🌻🌻🌹🌻🌻🌹🌻🌻🌹

بایگانی
نویسندگان
آخرین نظرات
logo-samandehi پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر سعید جلیلی

 

 

در منابع مختلف تاریخی در میان اسامی 72 تن از یاران باوفای حضرت‌اباعبدالله(ع) که در صحرای کربلا به‌شهادت رسیدند، نامی از یک فرد ایرانی به چشم می‌خورد. فردی‌که پابه‌پای امام‌حسین(ع) جنگید و در نهایت سر بر بالین امام نهاد و به مقام عظمای شهادت نائل آمد. منابع موجود گویای این مسئله است که این شهید ایرانی، از منطقهٔ دیلم قزوین بوده است که در ماجرای فتح ایران توسط سپاه اسلام، به اسارت گرفته شد. در رابطه با این شهید بزرگ، با محمدحسن سلیمانی، روزنامه‌نگار، پژوهشگر تاریخی و قزوین‌پژوه به گفت‌وگو نشستیم.

 

منابعی که از شهید ایرانی حاضر در کربلا نام برده‌اند

 

سلیمانی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در قزوین می‌گوید: در منابع تاریخی متعدد، زمانی‌که می‌خواهند اسامی شهدای واقعهٔ کربلا را ذکر کنند، ردی از یک نام مشاهده می‌شود که با عناوین و اسامی مختلف به او اشاره شده است. این فرد که از او تحت نام‌های اسلم دیلمی قزوینی، اسلم‌بن‌عمر ترکی، اسلم‌بن‌عمر ترکی قزوینی، اسلم‌بن‌عمر دیلمی قزوینی و اسامی مشابه یاد می‌شود، تنها ایرانی شهید واقعهٔ کربلا است. در منابع متعددی این اسم یا اسامی مشابه یا نام‌هایی که دلالت بر ایرانی بودن این فرد دارد، ذکر شده است. از جملهٔ این منابع می‌توان به المناقب، لسان‌العرب، اعیان‌الشیعه، ذخیره‌الدارین ‌فیما یتعلق‌ بمصائب‌الحسین(ع)، ابصار العین فی انصار الحسین(ع)، وسیله‌الدارین فی انصار الحسین(َع)، الحدایق‌الوردیه، ناسخ التواریخ، تنقیح‌المقال، بحارالانوار، نفس‌المهموم و منتهی‌الامال اشاره کرد.

 

 

 

 

 

چگونه داستان زندگی اسلم به حادثهٔ کربلا گره خورد

 

سلیمانی در رابطه با این‌که چگونه پای اسلم به حادثهٔ کربلا باز شد، اظهار می‌کند: این‌که چگونه پای اسلم‌بن‌دیلمی قزوینی به کربلا باز شده و چگونه در واقعهٔ خون‌بار کربلا حضور داشته است، سؤالی است که احتمالاً در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد. پس از فتح ایران به‌وسیلهٔ سپاه اسلام در سال‌های 25 الی 30 هجری‌قمری، بسیاری از مردان ایرانی که در جنگ با اعراب حضور داشتند به اسارت گرفته شده و به مقر یا پادگانی که بعدها تبدیل به کوفه شد، انتقال داده شدند. در واقع در آن‌زمان شهر کوفه پادگانی بوده که با هدف نزدیکی به خط مرزی ایران تشکیل شده بود و به مرور زمان اطراف آن خانه‌هایی ایجاد شد و این مکان تبدیل به شهری شد که امروز ما از آن تحت ‌عنوان کوفه یاد می‌کنیم.

 

این پژوهشگر تاریخی می‌گوید: سپاه اسلام پس از جنگ، اسرای ایرانی را به پادگان کوفه منتقل کردند و بعدها در آن‌جا این اسرا به‌عنوان برده و غلام فروخته شدند. البته در منابع تاریخی چیزی در دسترس نیست تا مشخص کند که اسلم دیلمی قزوینی در کوفه یا مدینه خریداری شده باشد، اما قاعدتاً اسلم از جمله اسرایی بوده که پس از اسارت به سرزمین‌های عراق امروزی یا عربستان منتقل شده و بعدها به‌عنوان برده فروخته شده است. آیت‌الله عبدالله مامقانی از دانشمندان بزرگ علم رجال در شیعه، در مورد اسلم دیلمی قزوینی می‌گوید که امام‌حسین(ع) پس از شهادت امام‌حسن(ع)، این غلام را خریداری کرده و به فرزند خود، علی‌بن‌الحسین(ع)، بخشید. برخی منابع نیز ذکر می‌کنند که اسلم توسط امام‌حسین(ع) خریداری و آزاد شد و این غلام علی‌رغم این‌که آزاد شده بود، به امام‌حسین(ع) وفادار ماند و بعدها در واقعهٔ کربلا در رکاب حضرت جنگید و به شهادت رسید.

 

سلیمانی ادامه می‌دهد: منابع مختلف راجع به این‌که این غلام توسط چه کسی آزاد شده سخنان متعددی گفته‌اند. برای مثال شهرآشوب که از مورخان بزرگ اسلام است، در بیان جزئیات واقعهٔ کربلا می‌گوید که غلام ترکی به میدان جنگ در کربلا رفت، (البته مشخص نیست این غلام همان اسلم است یا خیر)، اما به‌نظر می‌رسد غلامی که در واقعهٔ کربلا به صحنهٔ کارزار رفت و شهید شد همین اسلم دیلمی قزوینی است. برخی نیز می‌گویند این غلام متعلق به حربن‌یزید ریاحی بوده است. در یادداشت‌های علامه مجلسی نیز موجود است که این غلام ترک پس از افتادن به زمین تنها کسی بود که امام‌حسین(ع) پس از قصهٔ جان‌سوز حضرت‌علی‌اکبر(ع) به بالینش شتافت و سرش را به بالین گرفت و این غلام با لبخند چشم‌هایش را بست و شهید شد.

 

 

 

 

 

شهید قزوینی حاضر در کربلا، کاتب و شاعر بود

 

این پژوهشگر تاریخی می‌گوید: عبدالحسین ‌شهیدی قزوینی، قرآن‌پژوه و پژوهشگر دایره‌المعارف تشیع، از پژوهشگران برجسته‌ای است که در جلد دوم کتاب دایره‌المعارف شیعه که در سال 83 منتشر شد، در ذکر اسامی واقعهٔ کربلا صریحاً از اسلم دیلمی قزوینی به‌عنوان شهید روز عاشورا ذکر می‌کند. این فرد که ما بر اساس منابع متعدد وی را ایرانی و مشخصاً متعلق به منطقهٔ دیلم قزوین می‌دانیم، جزو کاتبان امام‌حسین(ع) بوده است. به این معنا اسلم‌بن‌دیلم قزوینی مواردی را که امام‌حسین(ع) مدنظر داشته تا در نامه‌های خود بنویسد و نکاتی را که قصد داشته ثبت و ضبط کند، برای ایشان می‌نوشته است. اسلم به 3 زبان فارسی، عربی و ترکی مسلط بوده است. ضمن این‌که گفته می‌شود این فرد شاعر بوده و وقتی به میدان رفت رجزی را خواند که برخی منابع از جمله سماوی این رجز را به اسلم نسبت داده‌اند. آن رجز به این‌صورت است: امیری حسین و نعم‌الامیر، سرور فؤاد البشیر النذیر. معنای این بیت چنین است: فرماندهٔ من حسین است و چه خوب فرماندهی است، همانا او مایهٔ شادمانی قلب رسول‌خدا(ص) است. این رجز یا شعر که در عصر حاضر و مخصوصاً مصراع نخست آن در این ایام فراوان استفاده می‌شود، به اسلم نسبت داده شده است و جزو زیباترین و تصویری‌ترین رجزها در کربلا است. وی ادامه می‌دهد: در یکی از منابع تاریخی از این ایرانی شهید، تحت عنوان غلامی ترک به‌نام ژون(جون) اسم برده‌اند که ژون یک نام ایرانی است، ولی به هر حال در آن مقطع در سرزمین ایران همه فارس‌زبان بوده‌اند. این شهید جزو 72 شهید واقعهٔ کربلا است که در روز عاشورا به شهادت رسید.

 

 

 

اسلم قزوینی فردی میانسال بوده است

 

سلیمانی می‌گوید: در رابطه با سن شهید قزوینی حاضر در واقعهٔ کربلا در منابع مختلف چیزی ذکر نشده است، ولی با توجه به این‌که زمان فتح ایران بین سال‌های 25 تا 30 هجری‌قمری و زمان واقعهٔ کربلا سال 61 هجری‌قمری بوده داده است و فاصلهٔ حدود 35 ساله بین این دو واقعهٔ تاریخی، اگر در نظر بگیریم که این فرد در زمان فتح ایران 20-25 ساله بوده است، می‌توان به‌طور تقریبی گفت که این شهید در زمان واقعهٔ کربلا میانسال بوده است و در سنین نزدیک به ۶۰ سالگی به مقام شهادت نائل آمده است.

Correspondent: Ali Bagheri Kakash

نظرات  (۱)

چه جالب نشنیده بودم تا حالا

پاسخ:
نیازمند کار فرهنگی همینه مختار هم کی می‌شناخت قبل سریالش ؟؟
میخواهم بگم خدا قسمت کند اسم منم بره لیست شهدا
اما این خواسته ما نمیشه
اول میگیم شهید گمنام بشیم یا مفقود الاثر  بعد میبینم آرزو داشته ام اهدای عضو بشم .
انشالله شهید بشیم ولی شناسایی نشم اهدا عضو کنند و گمنام تدفین بشیم

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی