رئیس سازمان بسیج سازندگی در گفت‌وگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان:
«وحدت فرماندهی» مشکل اصلی حادثه سیل بود/ ۴۳۵ قطب اقتصادی روستایی را شناسایی کردیم/ ادغام جهادسازندگی اشتباه بود/ لباس سپاه می‌پوشیم اما دولتی هستیم!
سرهنگ زهرایی در رابطه با فعالیت‌های سازمان بسیج سازندگی توضیحاتی را ارائه کرد.
به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، محمد علی میرزایی؛ با توجه به فعالیت‌های گروه‌های جهادی در تاریخ ۱۷ اردیبهشت‌ماه سال ۷۹ بسیج سازندگی به دستور مقام معظم رهبری شکل گرفت. تشکیل بسیج سازندگی اقدام آتش به اختیار جوانان انقلابی برای پر کردن خلا جهاد سازندگی بود، در کنار فعالیت‌های بسیج سازندگی در پروژه‌های محرومیت‌زدایی در مناطق محروم گسترش تفکر و زندگی جهادی در مناطق محروم بزرگترین محصول فعالیت‌های جهادی است.

مقام معظم رهبری در ۳۱شهریور سال ۱۳۸۹ در دیدار با جهادگران بسیج سازندگی درباره تشکیل و نوع فعالیت های بسیج سازندگی فرمودند: «در مورد این حرکت عظیم بسیج سازندگی و اردوهای هجرت که به طور رسمی، ده سال است آغاز شده. البته این را من باید اقرار کنم که این کار، اول از خود جوانها شروع شد؛ خود جوانهای دانشجو و دانش‌آموز در بخشهای مختلف، این حرکت را شروع کردند؛ در سال ۷۹ گزارش این حرکت زیبا و پرشکوه به ما رسید و منجر شد به اینکه پیام بسیج سازندگی به قاطبه‌ی جوانان کشور داده شود. یعنی این یک حرکت خودجوش مردمی است؛ درست مثل جهاد سازندگی در آغاز انقلاب. جهاد سازندگی هم همین جور بود؛ اول، خود جوانها شروع کردند، و در روستاها مشغول خدمتگزاری شدند و بدانید کار مردم، الهام‌بخشِ اقدام مدیران و مسئولان است.»

گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان به مناسبت سالگرد ایام شکل گیری بسیج سازندگی میزبان «سرهنگ محمد زهرایی» رئیس بسیج سازندگی کشور بود که در زیر ماحصل این گفتگو را ملاحظه می‌کنید:

سازندگی

باشگاه خبرنگاران جوان: برنامه‌های بسیج سازندگی برای سال ۹۸ در حوزه اشتغالزایی چگونه است؟ با توجه به اینکه امسال هم از سوی مقام معظم رهبری سال رونق تولید نام گرفته، چه برنامه‌ خاصی در این زمینه دارید؟

زهرایی: من ابتدا خدمت شما و همکاران محترمتان عرض سلام و خداقوت دارم و ماه مبارک رمضان را هم تبریک عرض می‌کنم، با توجه به اینکه روز اول ماه مبارک رمضان متقارن با روز تشکیل و راه‌اندازی بسیج سازندگی بود، این مناسبت‌ها را به جهادگران عزیز تبریک و تهنیت عرض می‌کنم به ویژه به همه کسانی که سعی دارند خدمت صادقانه به ملت داشته باشند، بسیج سازندگی در صنایع تبدیلی قطب‌های خود را شناسایی کرده و به مردم شناسانده است. همچنین در زنجیره ارزشی و در عرصه‌های تولید با رویکرد امنیت غذایی و کشاورزی فعالیت می‌کند.

سال ۹۸ ان شاءالله سالی خواهد بود که در تولید و ایجاد کارگاه‌های صنایع تبدیلی و ایجاد کارگاه‌های اقتصاد مقاومتی و کسب و کار‌های خرد و خانگی ایفای نقش خواهیم کرد. هدف ما این است که کارگاه‌ها به بازار و بسته بندی برسد.

در ایران دو رویکرد در اقتصاد وجود دارد؛ رویکرد اول اقتصاد کلان سرمایه گذاری است که سرمایه گذاران قائل به این هستند سرمایه گذاری باید در یک نقطه اتفاق بیافتد، در این نوع نگاه و تفکر برخی ارباب و برخی رعیت هستند؛ یعنی کارخانه ایجاد شود و با تبادلات بین المللی و سرمایه گذاری که دنبال می شود تولید به حد انبوه برسد و با تعرفه‌ها و صادرات و واردات اقتصاد جریان داشته باشد، در این نوع تفکر قشر ضعیف‌تر تنها کارهای فیزیکی مجموعه‌ها ر ا انجام می‌دهند؛ این نوع نگاه نه با مبانی ما سازگار است و نه با ارزش‌های انقلاب اسلامی.

انقلاب اسلامی بر مدار و محوریت مردم است، پیروزی انقلاب و هشت سال دفاع مقدس همین را ثابت کرده است. در ادامه مسیر وقتی تهاجم فرهنگی بود از مردم کمک خواستیم و در اقتصاد هم ناگزیریم به سراغ مردم بیاییم و ظرفیت مردم را باور کنیم وقتی شما از اقتصاد خرد و مردم پایه صحبت می‌کنید به فرمایشات مقام معظم رهبری می‌رسید؛ این همان اقتصاد مقاومتی است، اقتصادی که اتکای آن به درون است و نگاهی به بیرون دارد. چرا برون نگر و درون زاست؟ به این دلیل که از دل مردم به تولید ناخالص ملی کمک می‌کند، ولی به بازار بیرونی هم فکر می‌کند، چون از مردم و ظرفیت داخلی استفاده می‌کند، ولی به صادرات آن هم فکر می‌کند و در اقتصاد مردم پایه، نیاز به کار جمعی است چرا که اقناع سازی بسیار کار مشکل است.

سازندگی

شناسایی ۴۳۵ قطب اقتصادی در روستاها

توانمند سازی محور اول و اولین کاری است که باید اتفاق بیافتد و مهم‌تر از آن این که دولت به سمت مقررات زدایی و انحصار زدایی حرکت کند، وقتی شما می‌خواهید مردم را در اقتصاد دخیل کنید حتما باید قوانینی که وضع می کنید به نفع مردم و تسهیل و روان باشد و حتما باید انحصار از بین برود و فضای رقابتی همسان با عدالت برای همه ایجاد شود، به همین خاطر بسیج سازندگی تاکنون ۴۳۵ قطب را شناسایی کرده، ۴۳۵ قطبی که از دل کار‌های مردم عزیزمان در روستا بیرون آمده، اولین گام ما این بوده که این ۴۳۵ قطب را بعد از رصد به مردم بشناسانیم خب ما مجله‌ای به نام منهای نفت داریم و بعد از معرفی این قطب‌ها هدف بعدی ما این است که کسانی را توانمند کنیم که در این زنجیره ارزش قطب‌ها فعالیت کنند. شاید فعالیت ناقصی هم انجام می‌دهند؛ از طرفی یکی از مزیت‌های سازمان بسیج مستضعفین شبکه عظیم نیروی انسانی است که تا دل پایگاه‌های روستا‌ها رفته و افرادی هستند که به عنوان نیرو‌های داوطلب بی‌ادعا و بی‌منت و خالصانه برای مردم خدمت رایگان انجام می‌دهند؛ درواقع غیرانتفاعی بودن فعالیت‌های اقتصادی در سازمان بسیج مستضعفین و بسیج سازندگی موید این است که موفقیت و ضریب را افزایش می‌دهد و از طرفی قدرت ریسک مردم را هم افزایش می‌دهد چرا که اعتماد مردم به این شبکه بسیار زیاد است.

سازمان بسیج مستضعفین با ۲۲ قشر که همه آنها افراد تحصیل کرده و متخصص هستند به توانمند سازی مردم کمک ‌می‌کنند؛ به عبارتی ما پاشنه آشیل اقتصاد مردمی را توانمند می‌کنیم، به عنوان مثال زمانی که کشاورزی بداند وظیفه او چیست، کار خود را به خوبی انجام می‌دهد به این علت که آن‌ها قناعت دارند، پشتکار دارند، خستگی ناپذیرند و فقط باید راهنمایی شوند که چه مسیری را دنبال کنند.

بسیج سازندگی در تعامل کامل با دولت است

باشگاه خبرنگاران جوان: تعامل بسیج سازندگی با نهاد‌هایی نظیر معاونت روستایی ریاست جمهوری و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام«ره» و... چطور است؟

زهرایی: بسیج سازندگی در تعامل کامل و چند جانبه با دولت است، ابتدا اینکه ما از دستگاه‌های اجرایی هستیم که طبق قانون مجلس فعالیت می‌کنیم، آیین نامه اختیارات بسیج سازندگی توسط هیئت وزیران ابلاغ شده است، کار‌گروه بسیج سازندگی در بدنه دولت به ریاست وزیر محترم کشور است و از ظرفیت سایر دستگاه‌ها در آن کارگروه استفاده می‌شود. دوم اینکه ما متولی محرومیت زدایی و متولی اقتصاد در کشور نیستیم بلکه مکمل و در امتداد دولت هستیم. برای اینکه بار‌های زمین مانده در مناطق دور افتاده را با کمک ظرفیت مردمی راکد برداریم، به همین علت ناگزیر به تعامل ۲ سویه با دولت هستیم، شاید بعضی اوقات ابهام در بین مردم ایجاد شود و بگویند شما که سبز پوش هستید و با لباس پاسداری فعالیت می کنید، چطور دولتی هستید؟!

بسیج سازندگی دو وجهی عمل می‌کند و ریشه‌اش در سازمان بسیج مستضعفین است و هرگونه محرومیت زدایی، فعالیت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی هزینه‌‌ای برای دولت و برای مردم ندارد و این یک مزیت است. ما علاوه بر اینکه یک دستگاه اجرایی هستیم در قانون تصویب شده است که می‌توانیم با دولت موافقت‌نامه‌ای داشته باشیم و به دستگاه اجرایی هم این اختیار داده شده است و مجازند که با ما این تبادل را داشته باشند چه موافقت در سازمان مدیریت و چه در قرارداد مستقیم و سعی کردیم تاکنون پروژه‌هایی که کار می‌کنیم از جنس عام المنفعه باشد؛ از جمع ۱۴۶ هزار پروژه که تاکنون کار شده ۱۵ درصد از منابع مالی را خیرین از جیب خود داده‌اند و نزدیک به ۱۵ درصد سر جمع حدود ۷۰ درصد پروژه‌ها با برآورد کارشناسی که در بدنه دولت انجام می‌شود، از همین رو با ۷۰ درصد منابع با همان کیفیت در زمان کمتر کار را به سرانجام رساندیم و این تعامل با دولت از یک منظر دیگر است، چون دولت متولی محرومیت زدایی است ما به آن‌ها کمک می‌کنیم به تازگی هم در بازسازی مرحله دوم مناطق سیل زده بنیاد مسکن با سازمان بسیج مستضعفین تفاهمنامه ۲۰ هزار واحد مسکونی منعقد کرده است یا سال گذشته با سازمان بهزیستی قرارداد ساخت ۵ هزار واحد و مناسب سازی ۱۰ هزار واحد را امضا کردیم و با معاونت توسعه روستایی که شما اشاره کردید تفاهمنامه‌هایی داشتیم، به همین خاطر بدون همگرایی و هم افزایی بین رده‌ها ودستگاه‌های اجرایی محال است که ما بتوانیم از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم و اثربخشی لازم را داشته باشیم.

سازندگی

ادعا نداریم که مانند جهاد سازندگی اوایل انقلاب شدیم

باشگاه خبرنگاران جوان: درباره ایجاد جهاد سازندگی بعد از انقلاب و خدمات بی نظیر آن توضیح دهید، آیا نیاز به احیای مجدد این سازمان برای تقویت امور جهادی و نظم دهی بیشتر نیست؟

زهرایی: ادعا نداریم که مانند جهاد سازندگی اوایل انقلاب شدیم، چون مقتضیات زمانی و شرایط متفاوت است، چون در آن ایام انقلاب تازه به پیروزی رسیده و مردم از زیر یوغ ستم شاهی خارج شدند و خدمات به روستا‌ها قبلش داده نشده بود و به همین خاطر مردم تشنه خدمت بودند و کسانی که به عنوان جهادگر در روستاها فعالیت می کردند از مخلص‌ترین آدم‌ها بودند و هنوز بعد از ۴ دهه مردم می‌گویند که جهاد سازندگی کار‌های بسیار اثرگذاری انجام داده است پس معلوم می‌شود این بزرگواران با تمام توان و قوا آمده‌اند.

امروز ما با جوانان به میدان آمده ایم، زیرا هرجا بودند ثابت کردند که خوب هستند، در همین سیل اخیر این هجمه از حرکات جهادی و حضور پر شور و بدون ابلاغ و فرمان را اصلا ندیده بودم و برای من غیر قابل باور بود. در حادثه سیل نزدیک به ۳ هزار نفر گروه‌های جهادی اعم از طلبه حضور داشتند که ما دلمان به همین جهادگران گرم است.
سازندگی

اعزام ۵ هزار و ۲۰۷ گروه جهادی و مردمی به مناطق سیل زده

باشگاه خبرنگاران جوان: شما به حادثه سیل اشاره کردید؛ کمی درباره عملکرد بسیج سازندگی در حادثه رخ داده توضیح دهید

زهرایی: حدود ۵ هزار و ۲۰۷ گروه جهادی و مردمی به مناطق سیل زده عازم شدند و فقط بالغ بر ۴۰۰ گروه عمومی پزشکی داشتیم که نزدیک به ۲۰ هزار پزشک و بهیار بودند، همین طور ۳۰۲ تیم تخصصی از پزشکان عزیزمان برای ویزیت رایگان به مناطق سیل زده عازم شدند، ۱۰۴ تیم دامپزشکی برای دام‌هایی که دچار آسیب شده است؛ با تلاش جهادگران بیش از ۲۰ هزار خانه از گل و لای پاکسازی شدند و بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ کوچه و خیابان پاکسازی شده است و روزانه حدود ۵۰ هزار غذای گرم طبخ و توزیع شد. سپاه‌های ما مدل قرارگاهی عمل کردند، یعنی در استان گلستان ۷ سپاه استان، در مازندران ۵ سپاه استان، لرستان ۷ سپاه استانی و خوزستان هم ۷ سپاه استانی و به صورت قرارگاهی با تمامی امکانات خود مستقر شدند. چرا که مقام معظم رهبری فرمودند نیرو‌های مسلح با تمام توان پای کار بیایند و براساس نیازی که از منطقه شناسایی کردند خدمات و کالا‌ها را از استان‌های خود گسیل داشتند که جای دارد که بنده از تمامی فرمانده‌های سپاه استانی و بسیج سازندگی تشکر کنم.

سیل به ما آموزش‌های خاص خودش را داد، ابتدا این بود که آنچنان خیالمان راحت نشود که پس از سیل خانه‌ها را لایروبی نکنیم، بنابراین نیازمند یک کار مطالعاتی و طرح آمایشی در این زمینه هستیم. دوم اینکه اگر سیلی اتفاق می‌افتد مدیریت بحران ما باید از وحدت فرماندهی برخوردار باشد کاری که متاسفانه تا اندازه‌ای اتفاق نمی‌افتد و ما را دچار مشکل می‌کند. همه دستگاه‌های اجرایی، نیروهای مسلح و نیروهای مردمی از ظرفیت خیرین و موسسات، هر کسی که می خواهد خدمتی انجام دهد باید بداند در کجا خدمت می‌کند و چه خدمتی را باید انجام دهد و در چه حوزه‌ای اختیاراتی دارد و این‌ها باید از قبل تعریف شود. از طرفی ما باید مدل قرارگاهی کار کنیم چرا که مدیریت با قرارگاه یک تفاوت فاحشی دارد. مدیریت، هنر به کارگیری دیگران است ولی قرارگاه را فرمانده می‌گوید که یک فرمانده از جنس رهبر است و فرمانده با مدیر یک تفاوتی دارد و آن نوع نفوذ او در قلوب است؛ فرمانده می‌گوید من رفتم جلو شما بیایید. ولی مدیر می‌گوید بروید. مدیر رئیس است و دستور می‌دهد ولی فرمانده در کف میدان عملیات می‌کند؛ ضمن اینکه همه شایستگی‌های مدیر را یک فرمانده نیز برخوردار است. در بحران‌ها حتما باید مدل قرارگاهی و فرماندهی انجام شود فرماندهی نه از جنس لفظ و شعار بلکه از نوع عمل باید باشد.

سازندگی

ادغام جهاد سازندگی یک اشتباه راهبردی بود

باشگاه خبرنگاران جوان: در شرایط فعلی آیا نیاز فوری برای احیای جهاد سازندگی احساس می‌شود؟

زهرایی: ادغام جهاد سازندگی یک اشتباه راهبردی و استراتژیک بود و اصلا نظر تشکیلاتی هم نیست؛ ولی احیای مجدد آن باید بررسی شود که با چه مولفه‌هایی ایجاد شود اگر با حوزه ماموریتی و اختیاراتی که در اوایل انقلاب داشت و تکمیل کردن همه ظرفیت‌ها در دل آن باشد، این اتفاق مبارکی است. دوم این ساختارها نیستند که آدم‌ها را می‌سازند و تفکر می سازند بلکه تفکرات ساختار سازند؛ اگر جهاد سازندگی احیا شود ولی اگر آن آدم جهادگر و دغدغه مند اول انقلاب را نتوانیم پیدا کنیم تبدیل به یک تشکیلات و ساختار بی فایده می‌شود به نظرم اول باید مدیران توانمند و از جنس مردم و کسانی که مسائل را درک می‌کنند و از ارزش‌های انقلاب دفاع می‌کنند را پیدا کنیم و بعد حدود اختیارات آنها را مشخص کنیم.

ما در بسیج سازندگی سعی کردیم این راه را ادامه دهیم و با توجه به اختیارات کمی که داریم و از سویی متولی اقتصادی و محرومیت زدایی نیستیم و بیشتر تسهیل کننده و کمک گر هستیم، سعی کردیم روحیه جهادی را در کسانی که کار می‌کنند و در ساختار رسمی و غیر رسمی خودمان زنده نگهداریم. به طور مثال؛ آدم‌هایی را داشته باشیم که از جنس مردم باشند و خدمت کردن به مردم برایشان یک نعمت باشد. مطلب نهایی که می‌خواهم بگویم این است که ما از دل این ۱۱ هزار گروه جهادی خودمان، ۲۲ شهید خدمت و جهادگر به انقلاب اسلامی تقدیم کردیم؛ شهدایی که بی منت به به مردم خدمت می‌کنند و درخواستم این است که این مسئله به یک گفتمان و یک ادبیات مشترک در مردم و مسئولین تبدیل شود و اینگونه شهدا، شهید خدمت عنوان بگیرند چرا که این شهدای خدمت کاملا بی‌ادعا هستند و هیچ وقت در قید حیات به دنبال شهرت سازی نبودند.

سازندگی

باشگاه خبرنگاران جوان: خیلی ممنون که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.
زهرایی: من هم ممنونم و برای شما و همکارانتان آرزوی موفقیت و سلامت می‌کنم.